[*UIT: AL2LG01N.htm :]

(2)

De basisfunctie van 'intelligentie'.


Voor overleven en kwaliteit beleven is het handig om doelmatig te kunnen reageren op gebeurtenissen - en te weten welke keuzes te maken. Dat vraagt om het kunnen inschatten van oorzaken en voorzien van effecten. Dit ' overbruggen van de tijd', of voorspellen, is een basisfunctie van intelligentie. Het behoort tot onze 'redelijke vermogens'.
"Wat men de 'rede' noemt, is vooruitzien op lange termijn"
(Baruch Spinoza).
"A person's processes are psychologically channalized by the ways in which he anticipates events"
(G.A. Kelly, 1955; 'Theory of Personal Constructs', 'Fundamental Postulate')..

De directe basis van onze reacties en keuzes ligt in ons eigen psychische proces met allerlei bewuste en onbewuste inhouden zoals associaties en herinneringen, fantasieën, dromen en redeneringen.
"Mensen reageren niet direct vanuit hun zintuiglijke waarnemingen van gebeurtenissen maar primair vanuit hun innerlijke voorstellingen"
(Lankton & Lankton, 1983).
"We anticipate events by construing their replications"
(Kelly, G.A., 1955; 'Construct Theory', 'Construction Collorary').


[* + :] "De effecten van communicatie worden bepaald op het psychologische niveau, niet op het sociale niveau" (Lankton & Lankton, 1983).
[*PM :] [*REALITEIT ==> MODEL:] [*MODEL ==> Betekenis/bericht, waarneming, gedrag.] "De betekenis die een gebeurtenis voor ons heeft is afhankelijk van het referentiekader waarin we het beschouwen"
(Bandler & Grinder, 1982, p.1).
"Onze voorstelling van de wereld bepaalt tot op grote hoogte hoe we de wereld zullen ervaren en waarnemen, en welke keuzemogelijkheden we zullen opmerken of toepassen tijdens ons leven in de wereld." (Bandler & Grinder, 1975a/1977, p.20).
"Betekenis is de leidraad van menselijk gedrag" (Miller, J., 1965, p.193-194).
"Gedrag is te beschouwen als het waarneembare resultaat van de interpretaties die een individu toepast" (D. Gordon, 1983, p.57).
"Ieder gedrag is terug te voeren op een motivatie, die haar oorsprong vindt in een overtuiging" (Bandler, R., 1985).

[wollig, irrelevantie, open deur, contingentie: hoogstens noodz. voorwaarde, niet voldoende :]
"Een verschijnsel blijft onverklaarbaar zolang het gezichtspunt niet breed genoeg is om de context in te sluiten waarin het optreedt" (Watzlawick etal., 1967/1970).
Iemand zei eens aan Voltaire: "Het leven is hard"... Waarop deze antwoordde: "Vergeleken met wat?"
Een verslaggever vroeg Albert Einstein: "Wat denkt u, is de wereld goed of slecht?"... Einstein antwoordde: " Dat ligt eraan; in welke wereld wilt u leven?"

De kwaliteit van onze informatie kan het verschil maken tussen leven en dood, gezondheid en ziekte, welzijn en misère. Daardoor is informatie - naast andere, materiële en sociale factoren - doorslaggevend voor de toestand van ons leven en welbevinden, en zelfs beslissend voor ons overleven.
"Wij raken niet van streek door de dingen, maar door onze gedachten over die dingen."
(Epiktetus, 55-138 n.C., 'Encheiridion').
{Nb. Er zijn uiteraard vele factoren die bepalend zijn voor het psychisch functioneren. Zie voor een realistische en doelmatige indeling, van die factoren, nauw aansluitend op de bouw van het zenuwstelsel: Het 'Tien Factoren Model' © van het menselijk functioneren.}


Daardoor is informatie - naast andere, materiële en sociale factoren - doorslaggevend voor de toestand van ons leven en welbevinden, en zelfs beslissend voor ons overleven.
"Wij raken niet van streek door de dingen, maar door onze gedachten over die dingen."
(Epiktetus, 55-138 n.C., 'Encheiridion').
{Nb. Er zijn uiteraard vele factoren die bepalend zijn voor het psychisch functioneren. Zie voor een realistische en doelmatige indeling, van die factoren, nauw aansluitend op de bouw van het zenuwstelsel: Het 'Tien Factoren Model' © van het menselijk functioneren.}

Het is dus handig om zin van onzin te onderscheiden.
"Niets is zo praktisch als een goede theorie."
(Van den Hout, 1997; 'Theorieën beschouwd').
'.. Het idee van een algemene objectieve waarheid is "de poolster van elk wetenschappelijk werk".'
(H.W. von der Dunk, 2007, 'In het huis van de herinnering. Een cultuurhistorische verkenning ').

{Nb. Zie voor de mitsen en maren rond begrippen als 'waarheid', 'objectiviteit' en 'groei van kennis' ook: Principes van 'Modelvorming': de mogelijkheden van kennis, informatie en logica. }

"Those who deny that there are contingent things should be subjected to torments until they concede that it is possible for them not to be tortured"
(John Duns Scotus, cites Avicenna in 'Book I' of Aristotle's 'Metaphysics').
"Een van de eeuwige vloeken die op het denken rusten is de neiging, te scheiden van dingen die slechts onderscheiden zijn"
(Reid, L.A., in: 'Philosophy and Education', 1965, p.82).
Hoe informatie 'werkt' is uiteraard in ieder geval afhankelijk van de inhoudelijke strekking van de informatie - wat 'zegt' het? - maar ook de samenstelling van die boodschap: de diverse onderdelen en hun relaties.
"De cruciale filosofische vraag is: hoe werkt de menselijke geest dat zoiets als kennis mogelijk is." (Ernst Casirer, 1929, 1932).

"In verwarring zijn over wat verschillend is en wat niet, is in verwarring zijn over alles"
(David Bohm, 1983, p.16 'Wholeness and the Implicate Order'. New York: Routledge & Kegan Paul) .
"Wijsheid is georganiseerd denken"
(Immanuel Kant).

Kort gezegd: elke gedachte heeft (a) een herkomst in bepaalde uitgangsgegevens, dus premissen: impliceert dus een voorgaande redenering.
"Every judgment results from inference .. Every exercise of the mind consists in inference"
(Peirce, Ch.S., 1934/35, 'Collected Papers', V, p.328).

Het slimst is natuurlijk om de best mogelijke informatie af te leiden. Het laatste betekent dat we pas echt optimaal gebruik maken van de beschikbare uitgangsgegevens.
"De menselijke rede .. is het vermogen om begrippen te combineren en zo tot hogere vorm van kennis te komen"
(Immanuel Kant, 1781, 'Das reine Vernunft').
Door de massale onwetendheid en onkunde op logisch gebied kunnen veel problemen niet worden opgelost en doelen niet worden behaald.
"Wanneer we in absurditeiten geloven zullen we eerder gruwelen begaan."
(Voltaire)
Op basis van deze regels vertelt de logica ons bij een bepaalde hoeveelheid uitgangsgegevens heel secuur welke conclusie s grond hebben en welke niet, of nog niet.
"De logica is de kunst van het denken" ('L'Art de Penser').
(A. Arnauld & P. Nicole, 1662).
"De logica is een theorie van het redeneren"
(Kutchera & Breitkopf, 1972, p.9).
"De logica is een theorie van het discursieve [d.i. argumenterende] denken."
(M.C. Sergant, 1986; 'Logisch Redeneren: een inleiding in de logica'; uitg. Acco, Leuven & Amersfoort; p.11).
"Logica (is) de wetenschap die zich met de wetten van het denken bezighoudt"
(Van Dale's Groot Woordenboek der Nederlandse Taal, 12e druk, 1992).
"Logic is the study of the methods and principles used in distinguishing correct from incorrect reasoning"
(John Saetti, 2000; in: philosophy.lander.edu).

Logische regels zijn dus slechts van toepassing op een beperkt deel van alle aspecten van een voorstelling van zaken; nl. alleen op haar samenhang.
"Logica heeft in wezen betrekking op de relaties tussen objecten van het denken.
Een bewering in de logica is een stelling over zo'n relatie
"
(O.H. Mitchell; in: G. Bradley, 2000: From Peirce to Skolem, p.77).
"De formele logica is de theorie van de formeel geldige redeneringen" (Kutchera & Breitkopf, 1972, p.11).
"But the creative principle resides in mathematics. In a certain sense, therefore, I hold true that pure thought can grasp reality, as the ancients dreamed."
(Albert Einstein, geciteerd in: Heinz R. Pagels, 'The Cosmic Code: Quantum Physics As the Language of Nature', Simon & Schuster, New York, 1982).
De volgende veronderstelling is dat we onze reacties vooral creëren via onze manier van betekenisgeving, zeg maar ons denken: de basisaanname van het cognitivisme.
"Wij worden niet direct geraakt door de dingen, maar door onze gedachten over die dingen"
(Epiktetus, 55-138 n.C., 'Encheiridion').
"Als je doel is te leven en te genieten, dan zal de ene manier van denken je helpen dat doel te bereiken, en de andere zal dat verhinderen"
(Ellis & Harper, 1988, p.40-41).
Daarom wordt tegenwoordig in professionele vormen van therapie vrijwel altijd gewerkt aan: ".. een elegante filosofische herstructurering zodat het individu op doelmatiger wijze tot de algemeen menselijke doelen van overleven en welbevinden kan komen" (Wessler, 1980).
"Om permanente en wezenlijke emotionele veranderingen tot stand te brengen lijken wat wij noemen 'filosofische' veranderingen, veranderingen van levenshouding, bijna altijd noodzakelijk" (Ellis & Harper, 1988, p.18-19).
"De mens is dwaas als hij de Goden bidt dat te doen waartoe hij zelf in staat is"
(Een uitspraak van de Griekse wijsgeer Epicurus).
"De emotioneel volwassen persoon denkt zo veel mogelijk objectief, rationeel en wetenschappelijk; hij is in staat om de wetten der logica niet alleen toe te passen op mensen en gebeurtenissen om hem heen, maar ook op zichzelf, en zijn interpersoonlijke relaties" (Ellis, 1974, p.159-160, nr.6).
We zien deze principes ook terug in diverse filosofische stromingen, hoewel soms in al te sterke vorm:
".. De humane cultuur impliceert zuivere rationaliteit en volledige zelfverantwoording der individuen."
(Ernst Casirer, 1929, 1932).
"De geest moet boven alle moeilijkheden zweven, en geenszins daaronder buigen" (J.Pz. Coen, 14 mei 1623).
Het is natuurlijk ook weer niet zo dat we met onze 'gedachtenkracht' al onze gevoelens en reacties op elk moment volledig 'op commando' naar onze hand kunnen zetten.
"Ieder mens die beweert dat geluk geheel van binnenuit komt zou gedwongen moeten worden om 36 uur in een sneeuwstorm te zitten, schaars gekleed en zonder voedsel" (Bertrand Russell, 1975).

"Wie beweert dat ons geluk sterk afhankelijk is van onze mentale instelling heeft gelijk; maar de bewering dat het lot er niets mee te maken heeft gaat te ver"
(Vauvenargues).

[oude versie:]
"Wanneer men denkt dat het geluk sterk afhankelijk is van mentaliteit, dan heeft men gelijk; maar wanneer men eraan toevoegt dat het lot er niets mee te maken heeft, gaat men te ver"
(Vauvenargues).

Logica kunnen we dus beschouwen als de 'wetenschap der wetenschappen'. In feite is ze ook de meest exacte van alle wetenschappen. Ze bepaalt de grenzen van welke wetenschap dan ook .. inclusief die van zichzelf!
"To discover truths is the task of all sciences; it falls to logic to discern the laws of truth. .. I assign to logic the task of discovering the laws of truth, not of assertion or thought."
(Gottlob Frege (1848-1925); 1956 paper: 'The Thought: A Logical Inquiry'; in Mind ol. 65) .
"'Logic' .. [is] .. the name of a discipline which analyzes the meaning of the concepts common to all the sciences, and establishes the general laws governing the concepts."
(Alfred Tarski (1901-1983); 1937: 'Einführung in die mathematische Logik und in die Methodologie der Mathematik'; Springer, Vienna..
"De logica is de fysica van elk onderwerp"
(F. Gonseth, 1939, Philosophie Mathematique).
De logica kan daarom beschouwd worden als een noodzakelijke voorwaarde voor elke zinnige oordeelsvorming.
"Zonder logica is niets mogelijk in de wereld der ideeën"
(Camilo José Cela, 1951/ 1962, 'La Colmena' / 'De Bijenkorf', p.69).